Verhuizen met je hond

Als hondengedragsdeskundige word ik weleens gevraagd om bij mensen te komen, waar de hond ‘ineens’ stress symptomen vertoont, terwijl de hond al een paar jaar bij hen is.

Wanneer ik tijdens het intakegesprek kennis maak met baas en hond, laat ik mijn vragen rustig beantwoorden. Ondertussen observeer ik als gedragsdeskundige de hond, welke stresssignalen de hond laat zien en vooral wanneer. Al pratende met de baasjes blijkt dan dat zij een bijzondere en spannende ervaring hebben gehad. Ze zijn namelijk verhuisd!!!
Voor de meeste mensen is een verhuizing hartstikke leuk en spannend tegelijk. Een geheel nieuwe plek voor jou en jouw hond. Opnieuw beginnen op een nieuwe locatie met bijkomende leuke uitdagingen. 

Maar hoe ervaart de hond dit nu eigenlijk? 

Wij, mensen, kunnen tijdens en na een verhuizing, relativeren en na een drukke dag ontspanning opzoeken. Dat is  voor een hond wel even anders en ook nog eens veel spannender dan je je kunt voorstellen. Vandaar dat ik deze blog schrijf om graag een poging te doen om jou als hondenvriend, meer inzicht te geven over hoe jouw hond de verhuizing beleeft. Daarbij wel  gezegd hebbende dat niet iedere hond reageert of acteert naar hoe ik het heb beschreven. Elke situatie is anders en iedere hond is uniek. Ik wil dan ook niet generaliseren. 

Voor wie op het punt staat om te verhuizen zou deze blog wel handig zijn. Zo kun je voor jezelf eventueel bepalen wat de impact kan zijn op jouw hond. Wanneer je weet hoe een hond het zou kunnen ervaren kun je daar op anticiperen en voorbereidingen treffen. 

 De verhuizing, naar een ander adres met een andere leefomgeving, kan duidelijk veel spanning en onduidelijkheid geven bij de hond.
Het vorige adres was immers een baken voor de hond, het was zijn woning waarin hij is opgegroeid. Daar heeft hij de socialisatie verkregen, de regels met het geheel waren duidelijk. In dat huis wist hij feilloos wat wel of niet mocht en kende hij iedere vierkante meter in- en rondom. Maar ook iedere straat, elke boom, ieder grassprietje en alle buurthonden. Dat is tijdens en na de verhuizing niet meer vertrouwd, zijn omgeving is totaal veranderd.

Vraag je eens af welk zintuig een grote rol speelt bij de beleving van de wereld, van jouw hond? Precies, dat is voornamelijk zijn reukorgaan. De hond loopt nagenoeg altijd zijn neus achterna. Voor de hond is het reukorgaan een van zijn belangrijkste zintuigen. Een hond herkent alles aan de  geur. Een geur die vertrouwd is! Wie herkent het nou niet dat als je na een dagje uit, met je hond in de auto, merkt dat hij overeind komt zodra je in de buurt van je huis komt? Inderdaad! De geur van zijn omgeving maakt hem alert en zorgt ervoor dat de hond weet waar zijn thuis is. 

 Verhuizen is meestal een traject van een aantal maanden aan voorbereidingen. De hond bespeurt daarom nog ruim voor de daadwerkelijke verhuizing, dat er veranderingen gaande zijn. Maar hij begrijpt alleen niet wat er aan de hand is. De gemoedstoestand van zijn baasje en eventuele gezinsleden, is wel veranderd. Er heerst misschien wat meer spanning, onrust of juist voorpret door de verschillende planningen rondom de verhuizing.  Het huidige huis staat in de verkoop en daardoor komen er ook vreemde mensen over de vloer. De makelaar is al langs geweest en ook de taxateur. Er komen ook potentiële kopers langs die hun geuren verspreiden door het huis. Vanzelfsprekend, het hoort er allemaal bij. Maar voor jouw hond geeft het onduidelijkheid en onzekerheid, want wat doen toch al die vreemde geuren in het huis? En waarom is de gemoedstoestand bij mijn baas zo veranderd? 

Wanneer ik dit vanuit mijn optiek als hondengedragsdeskundige uitleg aan de baasjes, vertellen ze meestal dat ze, bij nader inzien, al de eerste veranderingen hebben bemerkt bij hun hond in de voorafgaande periode. Ze hadden alleen niet door dat hun stemmingen hierin al bepalend is geweest voor de stressgevoeligheden van de hond.  De voorafgaande periode aan de daadwerkelijke verhuizing. De baasjes zijn een nieuw stekkie op een ander adres aan het zoeken, dat gepaard gaat met wisselende stemmingen. Teleurstellingen, frustraties, tot grote vreugde van het gevonden “droomhuis.” Een huis met een geweldige tuin voor de hond! Het zal de hond uiteraard aan niets ontbreken,  de baasjes hebben het beste met hem voor. Maar, ondertussen begrijpt de hond niets meer van zijn baasjes en de bijbehorende, wisselende stemmingen. Er wordt ook nog eens minder tijd voor hem vrijgemaakt. De wandelingen worden wat korter en  mogelijk minder frequent.  Zijn baasjes hebben veel, eigenlijk teveel, aan hun hoofd; verkoop en aankoop, financiën regelen, makelaar en notaris, een nieuw interieur. Het kost allemaal tijd en energie, waardoor de hond tijdelijk even op een zijspoor wordt gebracht. Ook hiervoor geldt dat het voor mensen allemaal logisch is, echter de hond begrijpt er niets van. Wanneer dan HET moment is aangebroken (dozen worden ingepakt en in de woonkamer opgestapeld) krijgt de hond het wel Spaans benauwd. Al zijn zekerheden, van vaste plekjes tot de vaste geuren in huis, lijken nu ondergeschikt te zijn. Spullen worden weggehaald en/of in dozen ingepakt. Weer andere mensen, dus vreemde geuren over de vloer. 

De hond ervaart dit als één grote onrust en handelt daar dan ook naar. Aangezien een hond bij onrust, onzekerheid en verwarring snel terugvalt op zijn natuurdrift.  Zijn instinct is een vaste zekerheid die alle honden in zich hebben. De hond gaat op zichzelf vertrouwen en de leiding nemen. Dat zal je bijvoorbeeld merken als je gaat wandelen en de hond trekt aldoor aan de lijn. Hij zal bijvoorbeeld ook meer blaffen en uitvallen naar andere honden. Het is moeilijk alleen thuis te zijn, tussen al die dozen. Volgens zijn baasjes is de hond ongehoorzaam geworden, terwijl ze juist zo om de hond denken. Door de verhuizing zullen ze de hond wat meer knuffelen en een extra koekje geven. Maar zich niet realiserende dat ze zijn gedrag (terugval in gehoorzaamheid) juist bevestigen als goed gedrag. De baasjes begrijpen werkelijk niet wat hun hond bezielt. En de hond begrijpt zijn baasjes natuurlijk niet meer. 

Als hondengedragsdeskundige zie ik dan dat zowel de baas als de hond niet meer op dezelfde golflengte zitten, en dat kan gaan botsen. Zij verstaan elkaar gewoonweg niet meer, en dat terwijl de dozen nog hoog gestapeld in de woonkamer staan, en de stemming in huis juist vrolijk en positief is. Frustratie en irritatie alom. Of, zoals ik het meestal benoem; actie leidt tot reactie! In het nieuwe huis en op het nieuwe adres is alles anders, zo ervaart de hond dat ook. De hond mag lekker snuffelen en alle hoeken verkennen. Hij ruikt heel veel vreemde luchtjes die hij niet kan plaatsen. De hond wordt meer en meer onzeker en verwarder. De geur van de vorige bewoners en hun eventuele huisdieren zijn namelijk niet zomaar verdwenen. 

De mensen die komen helpen met de verhuizing, komen ook nu weer nieuwe geuren verspreiden. Er worden emmers en blikken opengemaakt met chemische luchtjes van verf, latex, lijm, en wat nog meer… Ook laminaat, hout, tegels, en andere materialen geven geuren af die de hond niet herkent. Er zijn timmer-, zaag- of boorgeluiden. De keuken en badkamer geven stof af door de nodige klussen. De geweldige tuin bij het nieuwe huis is de hond ook vreemd. De tuin heeft zijn eigen geur die door de hond niet kan worden geplaatst. Niemand die even tijd voor hem maakt om met hem te spelen, want in het huis is het een drukte van jewelste. De hond begint alvast te tuinieren, en graaft er op los, hele stukken weet hij om te ploegen. Zijn baasjes geven hem een correctie op correctie, de tuin moet heel blijven en de mooie struiken met die geweldige bloemen mogen niet doodgaan. Maar niets helpt, de hond blijft ongehoorzaam. De tuin heeft het zwaar te verduren en de baasjes raken ten einde raad.  Ook je nieuwe keuken heeft de eerste krassen al opgelopen door de hond, die ineens niet meer alleen thuis kan zijn. En de nieuwe, aardige buren zeggen ook al geen gedag meer, hoogstwaarschijnlijk vanwege het geblaf. De verhuizing is achter de rug, maar nu zorgt de hond voor onrust. Wanneer je dan eindelijk met je gezin gesetteld bent, hopen de baasjes dat het vanzelf weer goed komt met hun hond. Met rust, regelmaat en een dagelijkse structuur zal het ongehoorzame gedrag wel verdwijnen. Nu nog even doorbijten!

En ja natuurlijk, het zou zomaar kunnen, zeg ik als hondengedragsdeskundige. Maar alleen geldt dit niet voor alle honden. Er zijn genoeg voorbeelden waarbij de baasjes na een jaar pas vragen of ik hen zou kunnen helpen met hun hond. Een jaar later! En de hond trekt nog steeds aan de lijn en valt nog steeds uit naar andere honden. Daarbij vertoont de hond ook nog steeds verlatingsangst. Als gedragsdeskundige van de hond, leg ik dan vooral uit dat juist het graven en slopen voorafgaande, een uiting van stress is geweest. Het ineens niet meer alleen thuis kunnen zijn of ineens plasjes in huis doen, zijn allemaal uitingen van overprikkeling en overspannenheid. De hond is letterlijk de kluts kwijt geraakt en vaart op zijn enige zekerheid. Precies, zijn instinct! Wanneer de hond iets ‘verkeerds’ heeft gedaan en een correctie of standje krijgt, is dat aandacht. Immers negatieve aandacht is ook aandacht en beter dan geen aandacht! 

Tijdens onze intake beginnen de baasjes hun hond een beetje meer te begrijpen. De belangrijkste vraag van hen aan mij als hondengedragsdeskundige is: hoe krijgen wij het gedrag van onze oude, vertrouwde, lieve hond weer terug? 

Kun je je nu ook een beetje voorstellen hoeveel indrukken een hond krijgt tijdens de gehele periode van verhuizen? En wat voor impact dit op hem heeft gehad? Van plannen maken tot verkoop van het huis. En van de aankoop van het huis, tot het settelen in het nieuwe huis.  Een hond ervaart de gemoedstoestand van zijn baasje. Wanneer de baas gespannen, geïrriteerd, gefrustreerd of teleurgesteld is, zal de hond dat merken en zal zich daarnaar gedragen. De hond zal minder gehoorzaam zijn en gaat er meestal nog een schepje bovenop doen. De hond hapt naar de lijn, trekt aan de lijn, raapt stokken op tijdens de wandeling en daagt je tot vervelends toe uit. Of de hond valt zomaar uit naar een andere hond. 

De hond spiegelt als het ware de gemoedstoestand van zijn baasje.
Wanneer de baas blij is, zal de hond dat eveneens opmerken en zich daarnaar gedragen. De hond komt daardoor hoger in zijn energielevel, gaat springen en blaffen in de rondte. De hond wil niet gekalmeerd worden en blijft maar tegen je aan springen. Dit zijn allemaal voorbeelduitingen van de hond op de gestemdheid van zijn baas. Het is een bijgevolg dat de hond het allemaal niet begrijpt. Hoe leg je nou uit dat verhuizen nervositeit bij de mens teweeg kan brengen of juist opgetogenheid? In de ogen van de hond is het niet duidelijk en vervallen alle zekerheden in onzekerheden!

Vandaar dat ik hieronder als hondengedragsdeskundige nogmaals de prikkels die bij de hond onrust geven op een rij heb gezet:

• Planning en voorbereiding van de verhuizing 
• Het daadwerkelijk inpakken en opruimen van huisraad 
• De (tijdelijke) rommelige sfeer in huis geeft onzekerheid, wat gaat er gebeuren?
• De haastige sfeer in huis door bijkomende afspraken van bezichtigingen, makelaars en anderen 
• Nieuwe mensen en niet vertrouwde geuren in het huidige huis
• Minder gezelschap hebben vanwege allerlei bijkomende afspraken van zijn baasjes
• Spanning en onrust bespeuren
• Vertrouwde plekje in huis opgeven. Zijn Bench, mand of kleed moet “even” wijken voor dozen of wordt ingebouwd tussen de dozen
• Vaste wandelingen worden ingekort vanwege tijdsgebrek
• Speelmomenten worden anders ingericht of even niet gedaan door tijdsgebrek
• Eten geven niet (meer) op vaste momenten van de dag of op zijn vaste plek
• Andere geuren in het nieuwe huis die er nog rondhangen van de vorige bewoners
• Vreemde geluiden ontdekken in het nieuwe huis van bijvoorbeeld deuren of een trap
• Hardere geluiden in huis door klusapparaten zoals boren en zagen, of zelfs rigoureuze verbouwingsgeluiden
• Chemische luchtjes in huis van verf, verfbrander, terpentine en andere klusattributen
• Het weer uitpakken van dozen en dergelijke en opnieuw een rommelige sfeer
• Nieuwe inrichting en indeling van het huis 
• Nieuwe plaats voor de Bench, mand of kleed van de hond
• Andere omgeving met meer verkeer of juist minder verkeer
• Nieuwe mensen-honden-andere dieren leren kennen
• Andere wandelroutes leren kennen
• Nieuwe regels, andere grenzen; oude huis wel op de bank (want het was toch een oudje) maar met de nieuwe meubels kan dat niet meer
• Inrichting tuin/buitenerf wordt aangepakt en verandert. Mogelijk dat bepaalde delen niet meer toegankelijk worden voor de hond

 Voor ieder baasje maak ik als hondengedragsdeskundige steevast een programma op maat. Geen enkele situatie is gelijk. Zo stel ik als gedragsdeskundige ook voor om voor je hond een begeleidingsprogramma op maat te maken. De rode draad in het programma zal duidelijkheid zijn; regelmaat, consequentheid en rust. We gaan de hond opnieuw socialiseren met regels en grenzen. Als de hond weer duidelijk heeft wat er van hem verwacht wordt, dan zal de hond zijn instinct loslaten. Daarnaast zal ik de baasjes laten ervaren wat mindset, gemoedstoestand en lichaamshouding doet bij honden, zodat mens en hond weer samen op een lijn komen te staan. De hond zal weer leren vertrouwen op zijn baas.
Heb jij plannen voor een verhuizing of ben je net verhuisd? Je herkent dit verhaal en je bent op zoek naar handreikingen om het weer gezellig te hebben met jouw hond? Laat het mij weten. Je kunt gebruik maken van het contactformulier of mij telefonisch bereiken. 

Een verhuizing is leuk en spannend tegelijk. Maar wanneer je beseft dat een verhuizing een flinke impact op jou en je hond kan hebben, dan is het aan te raden om tijdig een hondengedragsdeskundige in te schakelen. Gedragstherapie voor de hond is begeleiding vanuit een programma, met mij als hondengedragsdeskundige, geheel op maat voor uw specifieke situatie.